Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
іс
1. Жұмыс, қызмет, шаруа. Олар іс жайын сөз етісіп ұзақ отырды (Нәбиев). 2. ауыс. Қылмысты адам туралы қаралатын мәселе. Досжановтың үстінен іс қозғады (Тоғысбаев). Іс жүзінде – жұмыстың орындалу кезінде, жағдайдың барысында. Іске алғысыз – түкке тұрмайтын, құнсыз. Іске араласты – жұмыс, қызмет істеді. Іске асты – қажетке жарады, орындалды. Іске жарады – пайдаға асты, қажет болды. Іске қосты – жұмыс істеуге кірістірді. Іске мұрындық болды – бар жұмысқа бастаушы, ұйтқы болды. Іске сәт! – ісің сәтті болсын, орайы келсін. Іс насырға шапты – жұмыстың ыңғайы жамандыққа бет бұрды. Істен шықты – жарамай қалды, бүлінді. Істес болды – қызметтес, кәсіптес болды. Іс тынды – бір шаруаны бітірді. Істі болды – қылмыс жасап айыпталды. Істі жапты – қылмысты кісінің тергеуге түскен ісін қарауға, тексеруге жатпайтын қортынды шығарды. Іс тікті – киім тікті. Істің көзін (қыбын) білді (тапты) – жұмыстың ретін тауып істеді. Ісі болмады (жоқ) – еш нәрсемен шаруасы болмады. Ісі жемісті болсын! – шаруасы оңға бассын деген тілек. Ісін бітірді [тындырды] – а) шаруаны орындап тастады; ә) бір нәрсені жоқ етті, құртты. Ісіне мығым – шаруасына тындырымды, ұқыпты. Ісін қуды – біреуді (өзін) ақтауға әрекет жасады. Ісі түсті – біреуге кіріптар болды, мұқтаждыққа ұшырады
1. Жұмыс, қызмет, шаруа. Олар іс жайын сөз етісіп ұзақ отырды (Нәбиев). 2. ауыс. Қылмысты адам туралы қаралатын мәселе. Досжановтың үстінен іс қозғады (Тоғысбаев). Іс жүзінде – жұмыстың орындалу кезінде, жағдайдың барысында. Іске алғысыз – түкке тұрмайтын, құнсыз. Іске араласты – жұмыс, қызмет істеді. Іске асты – қажетке жарады, орындалды. Іске жарады – пайдаға асты, қажет болды. Іске қосты – жұмыс істеуге кірістірді. Іске мұрындық болды – бар жұмысқа бастаушы, ұйтқы болды. Іске сәт! – ісің сәтті болсын, орайы келсін. Іс насырға шапты – жұмыстың ыңғайы жамандыққа бет бұрды. Істен шықты – жарамай қалды, бүлінді. Істес болды – қызметтес, кәсіптес болды. Іс тынды – бір шаруаны бітірді. Істі болды – қылмыс жасап айыпталды. Істі жапты – қылмысты кісінің тергеуге түскен ісін қарауға, тексеруге жатпайтын қортынды шығарды. Іс тікті – киім тікті. Істің көзін (қыбын) білді (тапты) – жұмыстың ретін тауып істеді. Ісі болмады (жоқ) – еш нәрсемен шаруасы болмады. Ісі жемісті болсын! – шаруасы оңға бассын деген тілек. Ісін бітірді [тындырды] – а) шаруаны орындап тастады; ә) бір нәрсені жоқ етті, құртты. Ісіне мығым – шаруасына тындырымды, ұқыпты. Ісін қуды – біреуді (өзін) ақтауға әрекет жасады. Ісі түсті – біреуге кіріптар болды, мұқтаждыққа ұшырады