алу
I1. Бір затты қолмен ұстау, көтеру. Дорбаны қолыңа ал. 2. Бір нәрсені меншіктеу, ие болу. Жақсы көрер тамырдың Атын алма, тайын ал (Мақал). 3. Қабылдау, қош көру. Армияға алды , партияға алды. 4. Табыс табу, кіріс кіргізу. Өнімді мол алды. 5. Жар сүю, үйлену. Алғаның жаман болса, көңілің жарым (Мақал). 6. Аң аулап, олжалы болу. Бүркітім қаз алды, қасқыр алды. 7. Тамақ жеу, ішу. Құймақ алыңыз. 8. Біреудің елін шауып, өзіне бағындыру. Берлинді алды. 9. Босату, сыпыру. Ол көзінен көзілдірігін алды. 10. Азайту, кеміту. Менің оған қосарым да, аларым да жоқ. 11. Мерт болу, өлу. Айналдырған ауру алмай қоймас (Мақал). 12. Бір заттың қолға келіп тиюі, жетуі. Хат алды. 13. Бір нәрсені ерекшелеп бөліп алу, даралау. Өзімді алсам , ауылдың баласымын. 14. Жайлау, қаптау. Есіктің алдын су алды. 15. Күрделі етістіктің құрамында тұрып, көмекші қызмет атқарады. Жатып алды , отырып алды , ұстап алды. Ала жөнелді – алып қашты, бой бермеді. Ал балық, аузыма сал балық – бәрі аузын ашып қарап отыр, дайын асқа әзір, д.м. Алғаның ас болмағыр! (қарғ. ) – жиған тергенің өзіңе бұйырмасын. Алып алты, жеп жеті болмайды – жұрттан асып ешқайда бармайды, жетіспейді. Алып қашты сөз [әңгіме] – өсек-аяң, лақап сөз. Алып та жығады, шалып та жығады – қолынан бәрі келеді, әлі емін-еркін жетеді. Алып ұрды [соқты] – бұйым құрлы көрмеді, көтеріп алып жықты. Алып ұшты – дедек қақты, дегбірсізденді
II
мат. Арифметика сабағындағы санды кеміту тәсілі