болу
1. Белгілі бір, істің, құбылыстың іске асуы, болуы. Оқиға болған жерді көрдім. 2. Нақтылы бір амал-әрекеттің аяқталуы, бітуі. Ол тамағын ішіп болды. 3. Бірге болу, бірге жүру, тұру. Бүгін сенің қасыңда боламын (Дүзенов). 4. Жарайды, мақұл, мейлі, бола қойсын. - Болсын, болсын мен қарсы емеспін (Майлин). 5. Бір нәрсенің орындалуы; іске асу. Тойдың болғанынан боладысы қызық (Мақал). 6. Есім сөздермен тіркесіп келіп бір күйден екінші күйге ауысуды, өтуді білдіреді. Көктем кетіп, жаз болды (Дала жұлдыздары). 7. Аяқталды, бітірді, дайын дегенді білдіреді. Ал, біз болдық - деп Оразбек анадайдан дауыстады (Дәуренбеков). 8. Есім сөздермен тіркесіп, бар еді, бар екен мағынасына жұмсалады. Ертеде Жақай деген шал болады (Етекбаев). 9. Есім сөздермен тіркесіп еді, екен мағынасында қолданылады. Былтырғы жылдың күзі болатын (Ауызекі). 10. Белгілі бір сөздермен тіркесіп тілек, талап ұғымын білдіреді. Әнші бол (үлкен бол, мықты бол, ақын бол.). 11. Есім сөздермен тіркесіп, бір нәрсенің ыңғайында қалу, еру мағынасын білдіреді. Мен үнемі уайым-қайғымен бол демеймін (Абай). 12. Есім сөздермен тіркесіп бір нәрсеге ниет жасау, үміттену мағынасын білдіреді. Келін болам деп қымсынып жүрген Айбарша жоқ (С.Мұқанов). 13. Белгілі бір сөз тіркесінде тұрып, болу мүмкін, ықтимал, шығар мағынасын білдіреді. Мұны істеген Асан болар. 14. Болымсыз тұлғада тұрып мойындамау, көнбеу, бой бермеу мағынасын білдіреді. Сатан бұған болмай , қаладағы пәтеріне қайтты (Жансүгіров). Болары болды (болар іс болды) – не болса да бітті. Болары болып, бояуы сіңді – енді ештеңеге жарамайды, бітті