деу
1. Деу, бірдеме айту. Әйелі:"жылы киінсеңші", - дед і (Нұршайықов). Бір кемпірді бір кемпір әже депті (Мақал). 2. Солай есептеу, санау деп. Пайдалы деген істі істеуден ел қашпайды (Майлин). 3. Тілеу, сұрау мағынасын білдіреді. Тек әкесінің мінезі жұқпасын де (Ғ.Мұстафин). 4. Есімді, атты. Қазақ деген қабырғалы қалың ел (Тиесов). 5. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері арасында қайталанып айтылып, күшейтпелі мән білдіреді. Мойыл көз дейсің бе, ақ жайнақ дейсің бе – бәрі де оған сыйғандай (Сыланов). 6. Санаспай, есептеспей. Баймолда түн демей, күн демей күзетте (Кенжебаев). Деген қара қасқа кедей – нағыз жарлының өзі. Деген қожа білместің өзі – жымысқыланып жұмысын бітіретін кісі. Деген сараң бай – нағыз, барып тұрған сараңның өзі. Дегені болды – айтқаны орындалды, көңіліндегісі болды. Дегеніне жетті – арман-мақсаты орындалды. Дегенінен шықты – айтқанын орындатты. Дей салды – немқұрайды айта салды. Десе дегендей – айтса айтқандай, мақтарлықтай