есік
Үй мен бөлмеге кіріп-шығу үшін қабырғаны тесіп шығарған жер, соған салынған есік. Мәкен есіктен ақырын ғана кірді (М.Әуезов). Есік ашу (этногр. ) – күйеудің алғаш рет қалыңдығының үйіне бару кәдесі. Есік көзі – табалдырықтың қасы, босаға. Есігі ашық – пейілі кең, дастарқаны жаюлы. Есігін ашпады – келмеді, хабарласпады. Есігінде жүрді (көне) – біреудің босағасында қызмет етті. Есігінде қалды – жанашыры болмай біреудің тәрбиесінде болды. Есігінен қарамады – араласпады, қатыспады. Есігін тоздырды – ығыр қылды, мазалады. Есігінің алдына келтірді – дегенін істетті, бас идірді. Есігі ойран, төрі талқан болды – шаңырағы ортасына түсті, отаны бұзылды. Есігі тар – пейілі тар, сараң. Есік көрген – бұрын күйеуге тиген. Есік көрсетті [ашты ] – а) күйеу ұрын барды; ә) дәм ауыз тигізді, қонаққа шақырды. Есік қақты болды – қаңғыбастанды, кезбеленді. Есік пен төрдей - а ) қол созымдай, таяқ тастам жер; ә) денелі, келіскен, зор. Есіктегі басы төрге жетті – құрметке ие болды, еленді. Есікте жүрді – біреуге жалданып жұмыс істеді. Есіктен шықса тесіктен, тесіктен кетсе есіктен келді – мұнан кіріп, одан шыққан су жұқпас қу