жел
I1. Кейде қатты, кейде баяу горизонтальды бағытта қозғалып соғатын ауаның ағымы. Аңызақ жел (самал). Іші желге толып тұрған ішек зақымданады (Дайыров). Жел арқан (бау) – қатты дауыл, боран соққанда киіз үйдің шаңырағынан қазыққа тартып байлайтын ұзын жіп, мықты бау. Жел ауыз ( ауызды) – еспе шешен, көп сөзді. Жел аяқ – а) алдына жан салмайтын жүйрік ; ә) ертегі кейіпкері. Жел бақай – өте жүйрік, ұшқыр. Жел бас – а) басы ырық бермейтін мал, бас асау; ә) желікпе, әулекі. Жел бастық – жеңіл мінезділікке салыну, бозбастық. Жел бау – дауылда боран соққанда киіз үй ұшып кетпес үшін шаңырағынан тартып байлайтын мықты бау, жіп. Жел берді - айдап салды, еліктірді. Жел бітті – елірді, көтерілді. Желге кетті – зая болды, босқа кетті. Желдей есті – шарасына сыймай шалқыды. Жел жағынан жүргізбеді – маңайына жақындатпады, шеніне жолатпады. Жел жетпес – өрен жүйрік, ұшқыр. Жел қақты – а) жүзі күнге күйді, тотықты; ә) кепті, құрғады. Жел көз – керегенің кеңірек көзі. Жел қобыз – үрлеп ойналатын музыкалық аспап. Жел қуық – ұзақ жорыққа шыдамды, төзімді жылқы. Жел құйын – әпер-бақан, ұрда-жық. Жел саңлақ – жараулы ат, сәйгүлік жүйрік. Жел табан – өрен жүйрік. Жел тимес – мәпелеп өсірген, лүпілдек
II
мед. Суықтан болатын ауру, шаншу. Жел қарысты – шаншу қадалды. Жел ұшық – жел тиюден пайда болатын бөртпе. Жел шешек – жұқпалы бөртпе ауруы; ветрянка
III
Шабудың алдындағы қатты жүріс, сар желу