Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қу
IИілген ұзын мойынды, әдемі су құсы; аққу. Көрінер көк жүзінде қаз бен қуы (Алтынсарин)
II
1. Кеуіп кеткен, құрғақ. Қу шөп, қу ағаш. // Әбден кеуіп кеткен қурай, шырпы. От керек болса, шақпақпен қуды тұтатып алып, жаға қоямыз (М.Әуезов). 2. ауыс. Құрығыр, құрып кеткір. Қу жалғыздық, қу соғыс. 3. ауыс. Опасыз, баянсыз, жалған. Қу өмір жолдас болмас, әлі-ақ өтер (Абай). Қу басы – бір өзі, қарақан басы. Қу дала [мекиен, жапан] – елсіз, сусыз құла дүз. Қу ауыз – бардың өзін жоқ деп отыратын адам. Қу бас – балалары өлген немесе бала көрмеген адам. Қу бастан қуырдақ ет алды – жоқтан бар жасайтын адам. Қу борбай – қушиған, келісімсіз. Қу жақ – сарнап-қақсап қалған. Қу жаны қуырдақ болды –- жаны қалмады, бәйек болды. Қу құдай – ренжігенде айтылатын сөз. Қу маңда – – бағы ашылмаған, сорлы. Қу мүйіз – әккі болған, ысылған (адам). Қу сирақ – дәнеңесі жоқ, кедей; жарымаған. Қу сүйек –- арық, еті қашқан. Қу таңдай – таңдайы тақылдап қалған, сөзуар. Қу тұяқ – қу, сұм, сұмырай. Қу тізесін құшақтады – әйел алмады, үйленбеді
III
Темір, тас шақпақпен от тұтату үшін, арнайы мақтадан әлде сиырқұйрық сияқты шөптің бүрінен қурып қойған зат
IV
1. Айлакер, амал тапқыш. Қу бала (келіншек), қутүлкі. 2. ауыс. Алааяқ, сұм, сұмырай. Ол – бүкіл елді жерге отырғызып кеткен қу (Т.Әлімқұлов). Қу аяқ – залым, зымиян, сұмырай. Қу тақым – мінген аты өле беретін сұмырай. Қу тілденді – қуланды, қуақыланды. Қу тілді – күлдіргі, әзілқой
IИілген ұзын мойынды, әдемі су құсы; аққу. Көрінер көк жүзінде қаз бен қуы (Алтынсарин)
II
1. Кеуіп кеткен, құрғақ. Қу шөп, қу ағаш. // Әбден кеуіп кеткен қурай, шырпы. От керек болса, шақпақпен қуды тұтатып алып, жаға қоямыз (М.Әуезов). 2. ауыс. Құрығыр, құрып кеткір. Қу жалғыздық, қу соғыс. 3. ауыс. Опасыз, баянсыз, жалған. Қу өмір жолдас болмас, әлі-ақ өтер (Абай). Қу басы – бір өзі, қарақан басы. Қу дала [мекиен, жапан] – елсіз, сусыз құла дүз. Қу ауыз – бардың өзін жоқ деп отыратын адам. Қу бас – балалары өлген немесе бала көрмеген адам. Қу бастан қуырдақ ет алды – жоқтан бар жасайтын адам. Қу борбай – қушиған, келісімсіз. Қу жақ – сарнап-қақсап қалған. Қу жаны қуырдақ болды –- жаны қалмады, бәйек болды. Қу құдай – ренжігенде айтылатын сөз. Қу маңда – – бағы ашылмаған, сорлы. Қу мүйіз – әккі болған, ысылған (адам). Қу сирақ – дәнеңесі жоқ, кедей; жарымаған. Қу сүйек –- арық, еті қашқан. Қу таңдай – таңдайы тақылдап қалған, сөзуар. Қу тұяқ – қу, сұм, сұмырай. Қу тізесін құшақтады – әйел алмады, үйленбеді
III
Темір, тас шақпақпен от тұтату үшін, арнайы мақтадан әлде сиырқұйрық сияқты шөптің бүрінен қурып қойған зат
IV
1. Айлакер, амал тапқыш. Қу бала (келіншек), қутүлкі. 2. ауыс. Алааяқ, сұм, сұмырай. Ол – бүкіл елді жерге отырғызып кеткен қу (Т.Әлімқұлов). Қу аяқ – залым, зымиян, сұмырай. Қу тақым – мінген аты өле беретін сұмырай. Қу тілденді – қуланды, қуақыланды. Қу тілді – күлдіргі, әзілқой