құр
IКиіз үйдің керегелері мен уықтарын таңып, байланыстырып тұратын жалпақ бау. Кереге ала құрмен таңылған
II
Тауық тұқымдас жабайы тау құсы
III
Мінілмеген, семіз, қоңды. Құр ат, құр айғыр. Құр атқа мінгендей болды – тынықты, сергіп қалды
IV
Бекер, бос, жай, әншейін. Қойма, еркем, құр күліп, Жан сөзімді есіңе ал (Кәрбозин). Құр алақан – а) Қолында дымы жоқ, құр қол; ә) ауыс. Қара жаяу, бос. Құр ауыз кетті [қайтты, шықты] – тамақ ішпей кетті. Құр әншейін – жай ғана, бекер, босқа. Құр бекер [босқа] – бекерден-бекер, бостан-босқа, тектен-текке. Құр далбаса – бос әуре, жай сөз. Құрдан құр – бостан-босқа, тектен-текке. Құр долбар – жай сөз, әншейін болжал. Құр жібермеді – өткізбеді, тегін жібермеді. Құр кетті – а) дәм татпай кетті; ә) еңбегі зая кетті. Құр кеуде [көкірек] – мақтаншақ, даурықпа; бос адам. Құр көкірекке [кеудеге] салды – бостан-бос мақтанды, даурықты. Құр қалды – үлес алмады, бос қалды. Құр қол – қолында еш нәрсесі жоқ. Құр сөз – бос әңгіме, жай сөз. Құр сүлдері қалды – әбден арықтады, жүдеді. Құр текке – бекерден-бекер, бостан-бос
V
Жылқыны шақырғанда, тоқтатарда, ұстарда айтылатын ишарат сөз. Аттар құр, жануар, құр дегенде тоқтай қалды (С.Мұқанов)