өмір
1. Материяның қозғалу, даму, өсу көріністерінің жалпы жиынтығы, тіршілік. Жер мен су біз үшін өмір (Исабаев). 2. Адам мен жан-жануарлардың, өсімдіктердің физологиялық тіршілік ету, өсу процесі. Бұл хирург 46 жауынгердің өмірін сақтап қалды. 3. Өсу, даму процесінің белгілі бір кезеңі, сатысы тірі организмнің тіршілік ету мерзімі; ғұмыр. 4. ауыс. Ешқашан, ешуақыт. Өтірікке өмірде сенбе. Өмір бақи [бойы] – ылғи, үнемі, әрқашан. Өмір берді – жаратты, дүниеге келтірді. Өмірге бойлады – өмірге үңіле қарады, өмірді терең түсінді. Өмірге қадам басты – жаңадан тіршілік ете бастады. Өмірге оралды – ажалдан аман қалды, өлмеді. Өмірден тепкі жеді – тұрмыстың соққысын көрді, азап шекті. Өмірдің ащы-тұщысын көрді – тұрмыстың жақсы-жаманын басынан кешірді. Өмір жасың ұзақ болсын! (алғыс) – көп жаса! Өмір зайғы [зая] – өтті [болды] – өмірі бос, тектен-текке кетті. Өмір кешті [сүрді] – тіршілік етті. Өмір серік – жұбай, жар, ерлі-зайыпты. Өмір тауқыметін көп көрген – тұрмыстың соққысына ұшыраған өмірдің зардабын көп тартқан. Өмір шамы сөнді – өлім сағаты жетті, тіршілік оты өшті. Өмірі кісі есігінде өтті – жалшылықпен күн кешті. Өмірін [көрген күнін] итке берсін [бермесін] – көрген күні күн емес. Өмірін сарп етті [қылды] – жан аямай қызмет етті. Өмірі өксіді – қайғы-қасіретте күн кешті. Өмірі өтті – бос өмір сүрді