құлақ
11. (Алм. : Кег. , Нар. , Ұйғ. , Шел. , Еңб-қаз. , Жам. ; Жамб. : Жам. , Шу, Мер. , Луг. , Қорд. , Мойын. ; Шымк. : Түлк. , Сайр. ; Ақт. , Ырғ. ; Гур. , Маңғ. ; Шығ.Қаз. ) егінге су жіберетін арықтың аузы, су жіберетін жері. Қ ұ л а қ т ы мықтап байламапты, су кетіп жатыр (Жамб. , Шу). Арықтың қ ұ л а ғ ы н ашып, егінге су жіберді (Шымк. , Түлк. ). Арықтың қ ұ л а ғ ы н ашқаннан кейін, су егінге жап арқылы тарайды (Ақт. , Ырғ. ). 2. (Алм. : Шел. , Кег. ; Жамб. , Жам. ) мөлшерлі су, су мөлшері. Қарабұлақтан алынатын су аз, егіске жетпейді, содан біздің колхозға алты қ ұ л а қ су берілетін болды (Алм. , Кег. ). Біздің бригадаға бір қ ұ л а қ су жіберілді (Жамб. , Жам. )
2
(Ақт. , Ырғ. ; Қ-орда: Қарм. , Сыр. , Шиелі) шығырға шелекті байлайтын сым темір. Жиырма сегіз шелекте елу алты қ ұ л а қ болады (Ақт. , Ырғ. ). Қ ұ л а қ қ а байланған жиырма сегіз шелек бірінің артынан бірі айналғанда көп су алынады Қ-орда. , Қарм. )
3
(Сем. , Абай) қырмандағы астықты қызылдағанда сұраушыларға беретін үлес. Егін жақсы шыққанда жұртқа қ ұ л а қ беретін (Сем. , Абай)
4
(Шымк. : Сайр. , Бөг. , Түлк. ; Түрікм. , Көнеүр. ; Ауғ. ; Ир. ) мақта қауашағының мақта тұратын жеке бөлегі, әрбір тармағы. Тергенде қ ұ л а қ т а мақта қалмасын (Шымк. , Сайр. ). Мақтаның қ ұ л а ғ ы қалыпты, мақтаның қ ұ л а ғ ы н қалдырмай тер (Шымк. , Бөг. )
5
(Гур. , Тең. ) қайықтың кіндік ағашы, қайықты бұрып отыратын рульдің сабын бекітетін қада ағаш, кіндік ағаш. Қайықты рульдің сабындағы имек темірді қ ұ л а қ қ а өткізді (Гур. , Тең. )
6
(Гур. , Маңғ. ) дөңгелек шығыршық (бұл бірнеше ауды жалғастырып, ұстап тұрады). Мына аудың қ ұ л а ғ ы түсіп қалыпты ғой (Гур. , Маңғ. )
7
(Қар. ) шыны, кесе. Бір қ ұ л а қ қана шай іштім де жүріп кеттім (Қар. )
8
(Орал: Жән., Орда) қол диірменді айналдыратын ағаш, тұтқа. Балам, тиірменнің қ ұ л а ғ ы н әкел (Орал, Орда)
9
(Түрікм. , Небид. ) самаурынның шүмегі
10
(Гур. , Маңғ. ) арбаның таянышы
11
(Ауғ. ; Ир. ) түшпара
12
Қ-орда. , Арал; Гур. , Тең. ) аудың әр басындағы арқан байлайтын ілмек