Інжіл
Інжіл (Библия:гр. biblia- кітап) – христиандық Шығыста IV ғ. бұрын емес қолданыла бастаған иудейлік Қасиетті Жазу (Китвей ха-кодеш) және христиандық Қасиетті Жазу (Көне және Жаңа Өсиеттер) кітаптар корпусының (жиынтығының) аты. Көне еврейлік «<Хас> » сефарим» - «кітаптар», «шиыршық қағаздар» ( «свитки») деген сөздің дәл аудармасы ретіндегі гректік термин «библия» алғаш рет б.д.д. II ғ. Тораны және Китвей ха-кодешті белгілеу үшін пайда болады.Христиандық Інжіл (Библия) екі үлкен бөлімнен тұрады: 1) христиандық дәуірге дейін әуел баста ивритте (ежелгі еврей тілінде) және ішін – ара арамей тілінде жазылған Көне Өсиеттен; 2) көбінесе койна – грек тілінің диалектісінде Иисус Христостың шәкірттері жазған Жаңа Өсиеттен. Көне еврейлік «Верит» терминін «рухани өсиет», Құдай мен адамдар арасындағы одақтық келісім (шарт) ретінде мағыналап, Тертуллиан алғаш рет «Өсиет» деген сөзді Інжілдің екі бөліміне де байланысты қолданған.
Көне Өсиеттің екі редакциясы сақталды – көне еврейлік және көне гректік, олар кітаптар санымен және кейбір бір атты шығармалардың көлемімен айырыласады. Көне еврейлік вариант үш бөлімде жүйеленген 39 кітаптан тұрады: 1) Заң (иудейлерде - Тора) немесе Бес кітап (Құрастырушы Моисей); 2) Пайғамбар (21 кітап) және 3) Жазу. Көне Өсиеттің ерте гректік редакциясы 50 кітаптан тұрады, яғни көне еврейліктен 11 кітапқа артық. Православиелік шіркеу канондық (қағидаланған) деп тек 39 кітапты мойындайды, ал қалғандарын – тақуалық, таупықты (благочестивые), бірақ канонданбаған деп есептейді. Католиктік шіркеу барлық 50-ін де (латынша аудармада) мойындайды. Протестанттар көне еврейлік мәтінге барлық қосымшаларды жоққа шығарады және тек 39 кітапты мойындайды.
Жаңа Өсиет 27 кітаптан тұрады. Алғашқыда 364 ж. Лоадикейлік шіркеулік соборда Жаңа Өсиеттің құрамын 26 кітаптан бекітті: 4 Інжіл (Библия: Матфей, Марк, Лука және Иоанның), әулие апостолдардың Әрекеттері (Действия) және 21 апостолдық жолдау. 692 ж. Константинополдық соборда Иоанн Богословтың Аяндары (Ашулары – Откровения) немесе Апокалипсис тағы да қосылды.
Інжіл - жүздеген тілдерге аударылған әлемдегі ең кең таралған кітап. Оның ең бірінші славяндық аудармасын Кирилл мен Мефодий жүзеге асырады. Інжілде әлеуметтік әділеттіктің, теңдіктің, қайырымдылықтың, адамгершіліктің бүкіладамзаттық идеалдары білдірілген. Оның сюжеттері, мотивтері өркениеттің бүкіл рухани дамуына үлкен ықпал жасады, соның ішінде философияға, өнерге, әдебиетке және т.с.с., көптеген ақындарға, жазушыларға, суретшілерге, т.б.