Антиномия
Антиномия (гр. аntinomia = anti –қарсы, nomos – заң; заңның өзіне - өзі қайшы болуы, противоречие закона самому себе) – ойдың бір және сол нәрсе тұралы бір – біріне қайшы келетін, бірақ қисындық жолмен дәлелдеуге болатын пікірлердің қосылуы, қабыстырылуы. Әуел баста бұл термин жеке юридикалық заңның ішкі қайшылығын білдірген.Антиномия идеясы Гераклит, Платон ілімдерінде пайдаланылды, кеңірек Зенонның апорияларында қолданылды. Философиялық ұғым ретінде ол Канттың "Таза ақылға сын" еңбегінде қарастырылды. И. Кант антиномиялардың 4 түрін көрсетті.
Канттың концепциясы едәуір өзгертілген түрде Гегельдің диалектикалық логикасының негізіне жатты. Гегель антиномиялардан танымның диалектикалық сипатының көрінісін көрді. Антиномия проблемасы XX ғ. философиясының ізденістерінде, әсіресе ғылым әдіснамасында (методология) өзінің маңызын жойған жоқ.