Атеизм
Атеизм (фр. atheisme, гр. a – жоқ және teos – Құдай – сөзбе-сөз құдайсыздық) – Құдайдың, кез келген басқа табиғаттан тыс күштердің барлығын, жалпы дінді жоққа шығаратын қөзқарастар жүйесі. Атеизм дінге оппозиция (қарсы) ретінде материалистік дүниетаным аясында ерте дәуірде туды. Оның элементтері Ертедегі Шығыстың, антикалық әлемнің мәдениетінде о дүниелік өмірдің барлығына, ол туралы уағыздардың шындығына, құрбан шалулардың пайдалылығына күмәндану түрінде (формасында) кездеседі.Антикалық философ Ксенофан (б.д.д V-IV ғ.ғ. дейін) Құдайларды адам өзіне ұқсаттырып жасады деген ойды ұсынды. Демокрит (б.д.д. IV ғ.ғ.) Құдайға деген сенім табиғаттың дүлей күштерінің алында қорқыныштан пайда болады деп есептеген.
Атеизм идеялары Қайта Өрлеу дәуірінде (мыс. фр. философы Мишель де Монтень), француз материалистерінің ілімінде, неміс классикалық философиясының соңғы көрнекті өкілі Л.Фейербах ілімінде («Христиандықтың мәні» және т.б. еңбектері), әсіресе марксизмде («дін – халық үшін апиын» - «религия – опиум для народа»), кешегі кеңестік коммунистік идеологияда кең тарады. Дінге, дін басшыларына қарсы күрес аяусыз жүргізілді, соның нәтижесінде жүздеген-мыңдаған шіркеулер, мешіттер қиратылды, ал олардың басшылары репрессияға ұшырады. Халықтардың ұлттық жаңғыруына байланысты дін және оның мекемелері тыйым салу және күштеп шектеудің объектілері болудан қалды, ал азаматтар атеистік көзқарасты, сол сияқты дінге сенімді де ұстануға ерікті.