Ахимса
Ахимса (санскр.) – жер бетіндегі тіршілік формаларының (адамның, жануарлардың және бүкіл табиғаттың) өзара байланыстылығы, біртұтастығы, үнді философиясындағы және дінінде тіршілік иелеріне зиян келтірмеу, қиянат жасамау деген этикалық (моральдық) принцип. Ахимса идеясы упанишадаларда (көне әдеби ескерткіштерде) кездеседі.Брахмандық, буддалық және жайнистік ұстаздар өмірді (тіршілікті) оймен де, сөзбен де, іс-әрекеттермен де жоюға болмайды деп үйретті. Ерекше қатал ережелер жайнистердің ахимсасымен байланысты. Олардың доктринасына (көзқарасына) сәйкес, басқаларға жасалған азап, қайғы-қасірет жанды (душа) абсолюттік тазалыққа жету қабілетінен айырады және кесір жасаушының өзіне қайтып оралады. Қарапайым жайндарға, әсіресе монахтарға тірі мақұлықтарды(живые существа) сөзсіз (неизбежно) өлтіруге байланысты деп есептеліп аң аулау мен балық аулау, егін шаруашылығы мен мал шаруашылығына тыйым салынған. Олар тек қана қатал вегетериандықтар (етсіз, өсімдіктен жасалған тамақ жеушілер) қана болып қоймай, пайдалану барысында құртылып, жойылып кетеді деген өсімдіктердің өздерін де жемеуге тырысқан. Тіпті өте ұсақ тірі мақұлықтарға зиян келтірмеу үшін тек сүзілген суды ішеді. Кейде аузында таңғыш (повязка) бар (себебі қайдағы жоқ шіркейді (мошка) кездейсоқ жұтып қоймау үшін) және сыпырғышпен алдындағы жолын тазалап (құмырысқа-қоңызды жазатайым басып кетпеу үшін) жүрген монахты жиі көруге болады.
Батыс мәдениеті ахимсамен Үндінің ұлы ойшылы М.К. Ганди (1869-1948) арқылы танысты. Ол осы ұғымның мазмұнын кеңейтіп қарады: сабырлылық, ұстамдық, төзімділік, барлық тірі мақұлықтармен бірлік, өзіне өзі бақылау жасау, өзін-өзі тазарту және әлеуметтік-саяси мәселелерді шешудің кепілі.