Гилозоизм
Гилозоизм (гр. hyle - зат, материя+zoe - өмір) – материяның жалпылама жандылығы туралы философиялық ілім. Ол иониялық (антикалық) мектепке, Эмпедокл философиясына, аздап (отчасти) стоицизмге, Ренессанс философиясына (Дж. Бруно, Т. Парацельс), Д. Дидроға, Ф. Шеллингке тән. Бұл терминді "өмірді" материяның барлық көріністеріндегі ажыратылмас қасиеті деп мойындайтын философиялық теорияны белгілеу үшін XVIII ғ. Р. Кедворт енгізген. Гилозоизмнің шегіне жеткен стадиясы (биігі, дәрежесі) – материяны өмір көрінісінің жоғары формасы ретінде санамен үйлестіру (материяға сана беру, сананы таңу).