Категория
Категория (гр.kategoria-пікір, белгі, анықтама) - шындық дүниедегі заттардың, құбылыстардың ең жалпы, мәнді қасиеттері мен қатынастарын бейнелендіретін шегіне жеткен, ең жалпы ұғым (предельно общее понятие). Ол нәрселерден олардың ерекше белгілерін дерексізденудің (абстракцияланудың) соңғы нәтижесі ретінде жасалады (құрылады).Әрбір философиялық бағыт өзіне меншікті категориялар жиынтығын жасайды және пайдаланады. Мысалы, мына ұғымдар категориялар болады:
- диалектикалық материализмде: материя, сана, сапа, сан, мән, құбылыс, қажеттілік, кездейсоқтық және басқалар;
- объективтік идеализмде: идея, әлемдік ақыл, болмыс, бейболмыс, қайшылық және т.с.с.;
- экзистенциализмде: экзистенция, трансценденция, еркіндік және т.б.;
- позитивизмде: хаттамалық сөйлем, верификация және т.с.с. Осылай жалғастыра беруге болады.
Әрбір нақты ғылымға да категориялардың өз жүйесі тән (биология, география, математика, химия, физика, филология және т.б.).