Славянофильдік
Славянофильдік - батысшылдыққа қарсы тұрған орыс қоғамдық-философиялық ойының бір бағыты. Атының өзі айтып тұрғандай, оның (слав.) өкілдері Ресейдің дамуының өзіндігін (самобытьность), тарихи жолының ерекшеліктерін және ұлттық өзгешілігін дәлелдеуге тырысты. Батысшылдар адамзаттың және оның тарихи даму заңдылықтарының бірлігін қолдады және Ресей де алға кеткен батысеуропалық халықтар өткен сол жолды өтуі керек деп есептеді, яғни Батыстың үлгісімен дамуы керек. Бірақ бұл екі бағыттың айырмашылықтарын көрсететін тек жалпы қағидалар ғана. Олардың қарсы тұруларының негізінде тереңірек философиялық проблемалар жатты. Славянофильдік – дінді барлық тарихи және қоғамдық шындықтардың фундаменті, негізі ретінде қарастырытын терең діни ілім. Олардың пікірінше, тек дін тарихтың да қозғалысын, тұрмысты да, моральды да, ойлауды да анықтайды. Батысшылдық – діни емес ілім, барлық батыстық философиялық және тарихисофиялық құрылымдарының негізін секуляризм деп есептеді.Славянофильдік философиялық бағыт философиялық көзқарастар жүйесі ретінде ХIХ ғ. 30-40 ж.ж орыс дворяндығының ортасында философиялық дискуссиялардың нәтижесінде пайда болды. Оның өкілдері: «аға» славянофильдер – А.С. Хомяков, И.В. Киреевский, К.С. Аксаков, Ю.Ф.
Самарин; «кіші» - И.С. Аксаков, А.И. Кошелев, П.В. Киреевский және б.б., «кейінгі» славянофильдер – Н.Я. Данилевский, Н.Н. Страхов. Жалпы алғанда славянофильдер православие, самодержавие, халықшылдық триадасын ұстанды. Аға славянофильдер бұл триаданы орыс өмірінің патриархалдық бастамаларын идеалдандыру (идеализация) рухында түсіндірді.
Славянофильдер ешқашан батысеуропалық мәдениеттің жетістіктерін жоққа шығармады, батысеуропалық ғылымға да үлкен құрметпен қарады. Бірақ олар өмірдің батыстық образындағы адамдардың рухани дүниесінде индивидуализмнің, бірікпеушіліктің, бытыраңқылықтың, оғаштықтың (обособленность) үстемдігін, рухани өмірді сыртқы жағдайларға бағындыруды, материалдық мүдделердің руханилықтан үстемдігін белсенді қабылдамады.
Славянофильдердің пікірінше, осының бәрі батыстық христиандықтың, яғни католиктіктің (И. Киреевский: латындықтың- латинство дейді) шынайы христиандық діннің ақиқаттарынан ауытқуларынан батыстық ойлауда үстем құрған рационализмнің салдары болды (И.В. Киреевскидің айтуынша, рим иерархиясының діңге жана догматтарды енгізген соң батыстық діни ілімде бірінші (алғашқы) екіге бөліну іске асты, одан схоластика дамыды, кейін реформация, соңында философия діннен бөлінді). Славянофильдердің шығармашылығындағы христиандық мотивтер кейінгі орыс діни- философиялық ойдың дамуына ең үлкен ықпал жасады.