Субъект және объект
Субъект және объект (лат. subіесtus – астында жатқан, төменде жататын, негізінде болатын және оbіесtum – нәрсе) – философияның іргелі категориялары. Субъект – 1) пікірдің құрылымына қатысты және не туралы сөз екендігін, пікірдің нәрсесін, пәнін білдіретін логикалық термин; 2) ақиқатты-барлық (истинно-сущее), заттың субстанциясы; 3) объектіге бағытталған заттық-практикалық және танымдық белсенділіктің қайнар көзі. Субъекттің белсенділігі неге (неменеге) бағытталса, сол – объект. Субъект ретінде индивид (жеке тұлға), индивидтің санасының ішінде ойлағыштық белсенділік (мыслительная активность), индивидуалдылықтан жоғары құрылым (әлеуметтік топ) бола алады. Объект – бұл материалдық-заттық немесе психикалық реалдылық.Философия тарихында субъектті түсіндіру өзгеріске ұшырады, онтология сферасынан гносеологияға ауысуы орын алды. Антикалық және ортағасырлық кезеңде субъект әлбетте «субъект-предикат» категориялық жұп шеңберінде қарастырылды. Жаңа заманда субъект, қағида бойынша, гносеологиялық категориялық жұп шеңберінде қарастырылды, мұнда субъект танушы сана ретінде, ал объект танылуға жататын болмыс ретінде түсініледі.