Тотем
Тотем, тотемизм (солт.- америк. «оджибве» үндістерінің «ототем» сөзі – тек, ата ) – адамдардың белгілі бір тобының (ру, тайпа) шыққан тегі, арғы атасы деп қарастыратын жануар немесе өсімдік, сирегірек – табиғат құбылыстары мен жансыз нәрселер, заттар.Терминді ғылыми айналымға ағылшын жиһанкезі Дж.Лонг енгізген.Адамзат дамуының алғашқы архаикалық сатыларында адамдар өздерінің табиғатпен етене байланысын толық сезінген, сондықтан да олар өздерінің шығу тегін табиғаттың нақты көріністері арқылы түсіндірген.Мәдениетте адамдардың өздерін осылайша теңдестіру (идентификациялық) формаларын тотемизм деп атайды.Ең «таза» және зерттеуге ыңғайлы түрде тотемистік көзқарастар, әдет – ғұрыптар Солтүстік Американың үндістерінде, Австрияның аборигендерінде (жергілікті тұрғындары), Орталық және Оңтүстік Африканың байырғы тұрғындарында табылады. Бірақ тотемистік баспалдақтан әлемнің барлық халықтары өткен.Оның қалдықтарын геральдикадан (гербтерді суреттеу) және тұрмыстық символикадан, әртүрлі ритуалдардан көруге болады.Қазақ мәдениетінің архетипі – көне түркі мәдениетінде де тотемдік көзқарастарды молынан кездестіруге болады.(мыс., түркілердің шығу тегі Көк бөрі, оның рухына арналған бәйге – көкпар тарту).