Экзистенциализм
Экзистенциализм (лат.existentia-тіршілік) – әлемдік философиялық ойдағы ең ықпалды бағыттардың бірі. XIX ғ. басталып, XX ғ. кең өріс алды. Оның негізін қалаушы дат (Дания) философы С.Кьеркегор болып есептеледі. Негізгі шығармалары «Немесе-немесе» («Или-или»), «Үрей мен діріл», «Үрей ұғымы туралы», «Философиялық түйірлер», т.б. Сонымен бірге бұл бағыттың қалыптасуына «өмір философиясы» (Ф.Ницше, А.Бергсон), сол сияқты Э. Гуссерльдің феноменологиясы да ықпал етті.XX ғ. 20-ж.ж Германияда (М.Хайдеггер, К.Ясперс), 30-ж.ж. Францияда (Ж.П.Сартр, А.Камю, Г.Марсель, М.Мерло-Понти,т.б.) пайда болды, кейін Испанияда (М.де Унамуно, Х.Ортега-и-Гассет), Италияда (Н.Аббаньяно), Израильде (М.Бубер), Африкада (Сенгор), Жапонияда (К.Нисида), араб елдерінде (Бадави, Тизини) және т.б. даму алды.
Экзистенциализмнің ең басты, орталық категориясы – бұл адам тіршілігінің экзистенциясы ұғымы (осыдан бағыттың аты шығып отыр). Осы ұғымды 1927 ж. М. Хайдеггер «Болмыс пен уақыт» деген жұмысында ұсынған, оны 1938 ж. «Тірлік ету философиясы» деген шығармасында қолданған. Басқа неміс философы Ф.Хайнеман 1929 ж. жаңа философиялық бағытқа осылай деп ат қойған.