есек
Есек аяң. Митыңдаған өнімсіз жүріс. Өзін сол қоғамның белді мүшесімін деп санайтын біздің геройымыз, қалай дегенде де, баяғы е с е к а я ң м е н көш соңында салпақтап жүре алмайды (Қ. Жиенбай, Даңқ., 40). Есекке теріс мінгізді. Күнәлі адамды жазалаудың ескілікті түрі. Мұны кейде «көк есекке теріс мінгізді» деп те атайды. Есек қақпай. «Ары жүр, бері жүр» деп қақпайлау; өз еркінен айрылу. Әскерге барып, құтылғандай болып едік, тағы да е с е к қ а қ п а й ғ а тап болдық (Т. Алшынбаев, Өткел, 65). Есек пиғыл. Арам, қу, қара ниет. – Қайсыбір есектер таяқ жеген адамын ұмытпайды, – деп, ешкімнің ойында жоқ бір күдіктің шетін шығарған. «Е с е к п и ғ ы л» деген сөздің төркіні осында (Ж. Ахмади, Айтұмар, 9).