жел
Жел арқан. Қатты соққан желден киіз үйді сақтау үшін сыртынан айнала бастыратын арқан. Ж е л а р қ а н д ы үйдің екі жағынан қапсыра орап әкеліп, қазыққа мықтап байлайды (Қаз. этнография., 2, 284). Желге ұшып кетті. Жоқ болды, құрыды. «Кешір» деген ол үшін кенеуі жоқ кебек сөз. Желпіген бойда-ақ ж е л г е ұ ш ы п к е т е д і (Қ. Қараманұлы, Ай куә, 81). Жел иесі. Желдің пірі. Жер иесі – Зембіл, ж е л и е с і – Желікпе, от иесі Өтеген, су иесі – Сүлеймен (Ә. Ыдырысов, Тұлға., 225). Жел көрік. Ұсталар пайдаланатын үлкен көрік (Қаз. этнография., 3, 214). Жел кірне. Ішіне жел, суық тиіп ауыратын іш ауруы; ішкірне. Ж е л к і р н е м е н көбінесе жас балалар ауырады (Қаз. этнография., 2, 285). Жел қабамыз ба? Не жейміз д. м. Орта қазанның ұнын бере алмаймын. Онда барғанша ж е л қ а б а м ы з б а? – дейді (Б. Дәулетбаев Сүмбілшаш, 108). Жел қазық. Қатты жел, дауыл соққанда киіз үйді көтеріп кетпес үшін үйдің сыртын айналдыра бастыратын арқанды байлайтын қазық (Қаз. этнография., 3, 372). Жел стансасы. Жел қуатын пайдаланып, энергия алатын станса. Ж е л с т а н с а с ы бес жылда өзін-өзі ақтап, 30 жыл бойы үздіксіз жұмыс істейді (Класс: Тіmе, 24. 04. 2013, 5).