көкірек
Көкірек адам. Өзімшіл, менмен, кеудемсоқ адам. «Өзі де шығуға таяу тұрған көз еді» дегендей, бұрын да к ө к і р е к а д а м, бірден дәрежесі мұндай көтерілгеннен кейін қалай көкімесін (І. Есенберлин, Маңғыстау, 248). Көкірек маңқа. в ет. Малдың көкірегіне (өкпесіне) түскен маңқа ауруы. Халық маңқаның өкпеге түсетін ауыр түрін «к ө к і р е к м а ң қ а», танауға түсетін жеңілдеу түрін «без маңқа», «танау маңқа» деп атайтын (Х. Арғынбаев, Қаз. этнография., 120). Көкірек шемені. мед. Өкпе ісініп, қабынып, сары суға толып кететін шемен ауруы. Қазақ елшілерінің айтуынша бұл дерт (шемен) – к ө к і р е к ш е м е н і, іш шемені болып екіге бөлінеді (Ж. Бабалықұлы, Мал ауру., 102).