күн
Күн жайлату. этногр. Тасаттық беру кейде осылай да аталынады. Тасаттық беру құрғақшылықта тәңіріден жаңбыр тілегенде жасалады. Бұл «к ү н ж а й л а т у» деп аталады (Ата салты., 136). Күн жұбату. Күнді (уақытты) өткізу. Бақтияр, Байжұма, Сағымжандар қарта ойнауға кірісті. Ет піскенше к ү н ж ұ б а т у д ы ң амалы (Қ. Жұмаділов, Соңы көш, 389). Күн қайыру. Аспан денелері мен жұлдыздардың қозғалыс заңдылықтарына сүйене отырып уақыт есептеудің тәсілі. К ү н қ а й ы р у – дала көшпенділері үшін адам – қоғам – табиғат үштігі арасындағы өзара бірлігі мен үйдесімді байланысын реттеуге арналған жүйе (Қаз. этнография., 3, 289). Күннің жазғы тоқырауы. Күннің ұзаруының аяқталуы. К ү н н і ң ж а з ғ ы т о қ ы р а у ы кезінде күннің ашық, жауынды болуына қарап күздің қалай болатынын болжайды (Қаз. этнография., 2, 371). Күннің қысқы тоқырауы. Күннің қысқаруының аяқталуы. К ү н н і ң қ ы с қ ы т о қ ы р а у ы н д а күннің ашық, бұлтты болуына қарап, айдың суық не жылы болатынын болжайды (Қаз. этнография., 2, 371). Күн таласты. Күннің қызыл арайланып батып бара жатқан кезі. К ү н т а л а с т ы ғой, атың суыса, отқа қой (Н. Қазыбеков, Дала, 61). Күн таластырып суыту. Атты күн батқанға дейінгі суыту. Егер жол жүріп келген атты күн батып бара жатқанда отқа қойса – к ү н т а л а с т ы р ы п с у ы т у, жатарда қойса – қазан суыту, таңға жуық жіберсе – таң асыру дейді (Н. Қазыбеков, Дала, 10). Күн шықты . Күн көкжиектен көтерілді, күн көрінді. \≈ К ү н ш ы ғ а біз де атқа міндік.