Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі (Қалиев Байынқол)
от
От басын сабау. Қиянат, жәбір көрген адам қиянатшылға (озбырға) әлі жетпеген соң, оның үйіне барып, масқаралау мақсатында отының басын сабап, күлін шашу дәстүрі. – Құдайдан қорқып, аруақтан ұялсаң, болмай ма?! Бұл не қорлық! – деп, оның о т ы н ы ң б а с ы н с а б а п, күлін шашады (А.Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік., 1, 142). О т б а с ы н с а б а у – әлсіз, сүйенішсіз жандардың озбырлар мен қиянатшыл залымдарға қолданылған қорлау, масқаралау жазасы есептеледі (Бұл да, 143). Отқа жағылғыр! Отқа жанып кеткір д.м. қарғыс. О т қ а ж а ғ ы л ғ ы р д ы ң күрегі қайда кеткен (С.Мұртбеков, Дос ізде., 132). От иесі. Оттың пірі, киесі. Жер иесі – Зембіл, жел иесі – Желікпе, о т и е с і Өтеген, су иесі – Сүлеймен (Ә.Ыдырысов, Тұлға., 225). От киіз… Есіктен төрге дейін төселген о т к и і з д е р көз сүріндіреді (Ж.Молдағалиев, Алғ. қоңырау, 26). О т қ а и т е р д і . . . Жа с т ы қ а л т ы н басылмайтын еш тотқа, Бара жатыр и т е р м е л е п бір о т қ а. Ер тұлғалы елестейді нар жігіті. Сырым емес, Сырым бұған, шын жоқ па?! (І.Есенберлин, Шығ. жин., 53). Отқа оралып, суға сүрінді. Пәлеге жолықты, әбігерге түсті. Жай ғана ызы-қиқы болса бір сәрі, о т қ а о р а л ы п, с у ғ а с ү р і н і п дегендей бетбетімен тырағайлайды ғой, ақымақтар (К.Ахметбеков, Ақдала, 2, 296). От тамызғандай уақыт. Он-он бес минуттай уақыт. О т т а м ы з ғ а н д а й у а қ ы т өтті. Бір жігіт: - Қашқан жауды қумас болар, - деді де қайта бұрылды (К.Мұқажанұлы, Ортеке, 71). От ұшық. этногр. Отпен ұшықтайтын ұшық. Ауру-сырқат түрлеріне қарай оларды ұшықтау тәсілдері де әртүрлі болады. Яғни ол жер ұшық, су ұшық, о й ұ ш ы қ сияқты бірнеше түрге бөлінеді (А.Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік., 3, 26).
От басын сабау. Қиянат, жәбір көрген адам қиянатшылға (озбырға) әлі жетпеген соң, оның үйіне барып, масқаралау мақсатында отының басын сабап, күлін шашу дәстүрі. – Құдайдан қорқып, аруақтан ұялсаң, болмай ма?! Бұл не қорлық! – деп, оның о т ы н ы ң б а с ы н с а б а п, күлін шашады (А.Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік., 1, 142). О т б а с ы н с а б а у – әлсіз, сүйенішсіз жандардың озбырлар мен қиянатшыл залымдарға қолданылған қорлау, масқаралау жазасы есептеледі (Бұл да, 143). Отқа жағылғыр! Отқа жанып кеткір д.м. қарғыс. О т қ а ж а ғ ы л ғ ы р д ы ң күрегі қайда кеткен (С.Мұртбеков, Дос ізде., 132). От иесі. Оттың пірі, киесі. Жер иесі – Зембіл, жел иесі – Желікпе, о т и е с і Өтеген, су иесі – Сүлеймен (Ә.Ыдырысов, Тұлға., 225). От киіз… Есіктен төрге дейін төселген о т к и і з д е р көз сүріндіреді (Ж.Молдағалиев, Алғ. қоңырау, 26). О т қ а и т е р д і . . . Жа с т ы қ а л т ы н басылмайтын еш тотқа, Бара жатыр и т е р м е л е п бір о т қ а. Ер тұлғалы елестейді нар жігіті. Сырым емес, Сырым бұған, шын жоқ па?! (І.Есенберлин, Шығ. жин., 53). Отқа оралып, суға сүрінді. Пәлеге жолықты, әбігерге түсті. Жай ғана ызы-қиқы болса бір сәрі, о т қ а о р а л ы п, с у ғ а с ү р і н і п дегендей бетбетімен тырағайлайды ғой, ақымақтар (К.Ахметбеков, Ақдала, 2, 296). От тамызғандай уақыт. Он-он бес минуттай уақыт. О т т а м ы з ғ а н д а й у а қ ы т өтті. Бір жігіт: - Қашқан жауды қумас болар, - деді де қайта бұрылды (К.Мұқажанұлы, Ортеке, 71). От ұшық. этногр. Отпен ұшықтайтын ұшық. Ауру-сырқат түрлеріне қарай оларды ұшықтау тәсілдері де әртүрлі болады. Яғни ол жер ұшық, су ұшық, о й ұ ш ы қ сияқты бірнеше түрге бөлінеді (А.Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік., 3, 26).