қоңыр
Қоңыр балдыр. бот. Теңіздер мен мұхиттарда өсетін, сабағы, жапырағы, тамыры, гүлі болмайтын, төменгі сатыдағы споралы өсімдік. (Т.Мұсақұлов, Биол. Сөзд., 1, 54). Қ о ң ы р б а л д ы р д а н целлюза, спирт, сірке тұздары алынады (ҚСЭ, 6, 603). Қоңыр сусылдақ. зоол. Сусылдақ үйректің қоңыр түсті түрі. Олардың ішінде көбірек ауланатыны өзен мен көл үйректері: барылдауық, бізқұйрық, қ о ң ы р с у с ы л д а қ, шүрегей үйректер мен қасқалдақтар (Саятшылық, 34). Қоңыр торғай. зоол. Қоңыр (сұр) түсті, шыбын жегіш торғай. Аюбадам, итжүзім, қарақат, сиырбүлдірген жидегін шымшық, қызылқұйрық (горихвосток), қ о ң ы р т о р ғ а й (серая мухоловка), мақтан торғай (славок) сияқты құстар сүйсініп жейді (Құстар., 4). Қоңыр үйрек. Үйректің қоңыр түсті түрі. Ымырт түсісімен олар қ о ң ы р ү й р е к, бізқұйрық, огарлармен бірге өзен-көл жағалауларындағы таяз жерлерден қорек іздеуге шығады (Қарқаралы, 171).